Elisabeth Åsbrink

Elisabeth Åsbrink jest pisarką i dziennikarką. Pracowała przez 15 lat w szwedzkiej telewizji SVT jako reporterka i redaktor. Jej artykuły zamieszczono na łamach takich czasopism jak New York Times, The Guardian czy Dagens Nyheter. Napisała 8 książek literatury faktu, powieść, zbiór esejów i 4 sztuki teatralne. Jej twórczość została przetłumaczona na ponad 25 języków, w tym polski.

Jako pisarka debiutowała w 2009 roku, gdy wydana została jej książka Smärtpunkten (“Czuły punkt”). Opisuje w niej historię sztuki “Siedem trzy” autorstwa znanego szwedzkiego dramaturga i reżysera Larsa Noréna, który postanowił stworzyć spektakl z udziałem więźniów. Wybrał w tym celu trzech zatwardziałych kryminalistów, z których dwóch było Nazistami. Dzień po ostatnim wystawieniu sztuki jeden z nich, Tony Olsson, wziął udział w napadzie na bank w Kisa i w morderstwie dwóch policjantów w miejscowości Malexander. Elisabeth Åsbrink rozmawiała z aktorami, dotarła do ich korespondencji i odtajnionych więziennych dokumentów. W książce po raz pierwszy opublikowano fragmenty sztuki “Siedem trzy” wraz ze sceną zawierającą propagandę nazizmu. Za Smärtpunkten autorka została nominowana do nagrody Augusta w 2009 roku.

Sławę Elisabeth Åsbrink przyniósł reportaż Och i Wienerwald står träden kvar (“W lesie wiedeńskim wciąż szumią drzewa”) wydany w 2011 roku. Przedstawia dwóch bohaterów: pierwszym z nich jest Otton Ullmann, austriacki chłopiec żydowskiego pochodzenia, który wieku 13 lat został wysłany do Szwecji przez swoich rodziców, gdy Austria pod wodzą Nazistów była zbyt niebezpieczna dla Żydów. W ciągu pięciu lat, do śmierci rodziców w 1994 w Auschwitz, Otton otrzymał od nich ponad 500 listów. Pewnego dnia zatrudnił się na farmie Kampradów w Agunnaryd. Tam poznał drugiego bohatera książki, Ingvara Kamprada, późniejszego założyciela IKEI. Zawiązała się między nimi przyjaźń, mimo faszystowskich poglądów tego drugiego. Otóż Kamprad był członkiem szwedzkiej nazistowskiej partii SSS w 1943 i aktywnie wspierał Pera Engdahla, jednego z najbardziej prominentnych faszystów w Szwecji. Informacje zawarte w książce Åsbrink wstrząsnęły światem. W 2012 roku za Och i Wienerwald står träden kvar autorka otrzymała Nagrodę Augusta, nagrodę Duńsko-Szwedzkiej Fundacji Kultury w 2013 i nagrodę im. Ryszarda Kapuścińskiego w 2014.

W 2017 roku ukazała się książka 1947 (“1947. Świat zaczyna się teraz”). Tym razem Elisabeth Åsbrink pisze o wielu ważnych wydarzeniach z całego świata mających miejsce w tytułowym roku 1947. Pozornie niezwiązane ze sobą historie łączą się w obraz ponownie kształtującego się świata, w którym stary porządek upada i powstaje nowy. W treść książki wpleciona została historia rodziny autorki, głównie jej ojca, który jako 10-latek przebywa w niemieckim ośrodku dla dzieci osób zamordowanych przez nazistów. 1947 została przetłumaczona na 20 języków, uzyskała nominację do Nagrody Augusta, a autorka dostała za nią w 2017 roku nagrodę Letterstedska Författarpriset przyznawaną przez Królewską Szwedzką Akademię Nauk.

W nieco innym klimacie utrzymana jest książka Orden som formade Sverige (“Made In Sweden. 60 słów, które stworzyły naród”). Elisabeth Åsbrink przygląda się w niej historii Szwecji, jej wartości, mieszkańców i mowy. Opisuje wiele ciekawych osobistości oraz odsłania wiele niekomfortowych faktów, psujących nieco powszechny obraz liberalnej i tolerancyjnej Szwecji. Autorka nie ucieka od trudnych i kontrowersyjnych, często wręcz wstydliwych dla współczesnych Szwedów tematów. Orden som formade Sverige to osobista, humorystyczna i prowokacyjna opowieść o szwedzkim narodzie. Jest dostępna w naszym sklepie w oryginalnej wersji językowej.