Dania posiada niezwykle bogatą tradycję literacką, która przez wieki inspirowała czytelników a jej pisarze znacząco wpłynęli na literaturę światową. Klasyki, takie jak baśnie Hansa Christiana Andersena, stały się nieodłączną częścią dzieciństwa wielu pokoleń na całym świecie. W tym artykule poznasz czterech najważniejszych pisarzy z Danii.
Hans Christian Andersen
Hans Christian Andersen był pisarzem i poetą, znanym najbardziej ze swoich baśni. Urodził się 2 kwietnia 1805 roku w Odense, w Danii, w ubogiej rodzinie.Jego ojciec był szewcem, a matka praczką. Choć rodzina żyła w trudnych warunkach, ojciec zaszczepił w nim miłość do literatury, często czytając mu historie i baśnie. Andersen wcześnie wykazywał talent do wymyślania opowieści. Jego największym zainteresowaniem był teatr i marzył o aktorstwie, ale ostatecznie skupił się na pisaniu.
W 1819 roku, po śmierci ojca, wyjechał do Kopenhagi, by zostać aktorem. Mimo że nie odniósł sukcesu w teatrze, jego talent dostrzegł król Fryderyk VI, który przyznał mu stypendium królewskie, umożliwiając dalszą naukę. Po zakończeniu studiów, mimo trudności z błędami ortograficznymi i stylistycznymi, rozpoczął twórczość literacką, pisząc sztuki teatralne, które jednak nie cieszyły się wielkim uznaniem.
Andersen podróżował po Europie, a inspiracje zaczerpnięte z podróży, szczególnie z Niemiec, Włoch i Francji, wzbogaciły jego twórczość.
Andersen stopniowo zdobywał popularność jako pisarz i poeta, ale międzynarodowy rozgłos przyniosły mu baśnie dla dzieci, które publikował od 1835 roku. Choć początkowo były pisane z myślą o młodszych czytelnikach, ich głębokie przesłanie i uniwersalność sprawiły, że stały się popularne także wśród dorosłych. Do najbardziej znanych baśni Andersena należą “Brzydkie kaczątko” (Den stygge andungen), “Mała Syrenka” (Den lille havfrue), “Dziewczynka z zapałkami” (Den lille pige med svovlstikkerne), “Księżniczka na ziarnku grochu” (Prindsessen paa Ærten) oraz “Królowa Śniegu” (Snedronningen).
Jego życie było naznaczone poczuciem osamotnienia i zmaganiami z depresją i melancholią, a pod koniec życia chorował na gruźlicę. Andersen był również postacią o skomplikowanej orientacji seksualnej, a jego korespondencja wskazuje na silne uczucia wobec mężczyzn, co było tematem wielu współczesnych analiz.
Hans Christian Andersen zmarł 4 sierpnia 1875 roku w Kopenhadze. Dziś uznawany jest za jednego z najwybitniejszych twórców literatury dziecięcej, a jego baśnie wciąż inspirują pokolenia czytelników na całym świecie.
Henrik Pontopiddan
Henrik Pontoppidan był duńskim pisarzem, który zdobył Literacką Nagrodę Nobla w 1917 roku, wspólnie z Karlem Gjellerupem, za autentyczne przedstawienie ludzkich losów i różnic klasowych w duńskim społeczeństwie.
Urodził się 24 lipca 1857 roku w Fredericii jako syn duchownego. Początkowo studiował inżynierię na Polyteknisk Læreanstalt, ale nie ukończył tych studiów. Przez pewien czas był nauczycielem, a po 1881 roku zajął się pełnoetatową twórczością literacką.
Pontoppidan początkowo był zwolennikiem realizmu, a jego naturalistyczne, często pesymistyczne opowieści, które w bezkompromisowy sposób przedstawiały społeczne nierówności, wzbudzały kontrowersje. W swoich powieściach, takich jak “Ziemia obiecana” (Det forjættede land) i “W czepku urodzony” (Lykke-Per), oraz w “Królestwie umarłych” (De dødes rige), ukazywał losy jednostek w kontekście ich miejsca w społeczeństwie.
Karen Blixen
Karen Blixen była duńską pisarką kilkakrotnie nominowaną do literackiej nagrody Nobla. Urodziła się 17 kwietnia 1885 roku w Rungsted Kyst, w Danii, jako córka barona Wilhelma Dinesena i Ingeborg Westenholz. W dzieciństwie doświadczyła tragedii – jej ojciec popełnił samobójstwo, co miało wpływ na jej późniejsze życie.
W młodości Karen Blixen studiowała malarstwo w Kopenhadze, jednak wkrótce po zakończeniu nauki wyjechała do Kenii, gdzie osiedliła się z mężem, baronem Bror von Blixen-Finecke, z którym prowadziła farmę kawową. Po rozwodzie w 1921 roku Blixen pozostała w Afryce i kontynuowała życie na farmie, doświadczając zarówno sukcesów, jak i trudności związanych z uprawami i pożarami, a także z depresją.
Po powrocie do Danii w 1931 roku zaczęła pisać. Zyskała międzynarodową sławę, kiedy opublikowała “Pożegnanie z Afryką” (Den afrikanske farm) – wspomnienia z jej życia w Kenii, które ukazały jej związek z tym miejscem oraz ludźmi. Poza tym była autorką powieści i opowiadań, które często miały mroczny, gotycki charakter, jak w przypadku “W zimowy wieczór” (Vinter-eventyr).
Karen Blixen zmarła 7 września 1962 roku w Rungsted Kyst. Jej twórczość, pełna refleksji na temat życia, miłości, śmierci i samotności, wciąż pozostaje jednym z najważniejszych głosów literatury duńskiej XX wieku.
Peter Høeg
Peter Høeg urodził się 17 maja 1957 w Kopenhadze i jest jednym z najbardziej znanych pisarzy współczesnych w Danii. Studiował literaturoznawstwo, a zanim poświęcił się pisarstwu, pracował jako nauczyciel wychowania fizycznego i tancerz.
Zyskał uznanie za swój wyjątkowy styl, łączący elementy kryminału, thrillera psychologicznego, filozofii oraz refleksji nad kulturą i społeczeństwem. Jego twórczość często porusza tematy takie jak tożsamość, przemoc, samotność i relacje międzyludzkie.
Zdobył międzynarodową sławę dzięki swojej debiutanckiej powieści “Smilla w labiryntach śniegu” (Frøken Smillas fornemmelse for sne), która stała się bestsellerem i została zekranizowana w 1997 roku.
Duńscy pisarze, zarówno klasyczni, jak i współcześni, pozostawili niezwykły ślad w literaturze światowej. Ich twórczość, pełna głębokich refleksji, unikalnych historii i wyrazistych postaci, pozwala spojrzeć na świat z wyjątkowej perspektywy.
Dowiedz się więcej: