Już niedługo przypada święto, które dotyczy mniej więcej pół ludzkiej populacji na całym świecie - Międzynarodowy Dzień Kobiet. W bardziej lub mniej uroczysty sposób świętować więc będzie wtedy kilka miliardów osób, zwłaszcza kobiet, w różnych krajach, miastach, wioskach. Rola kobiet w funkcjonowaniu i rozwoju cywilizacji jest nieoceniona. Choćby dlatego, że gdyby nie one, gatunek ludzki nie mógłby przetrwać. Jednak oczywistym jest fakt, że za słowem “kobieta” kryje się znacznie więcej.
Nie sposób wymienić wszystkie zasługi i rzeczy, w których udział kobiet był niezbędny. Codziennie możemy obserwować niesamowite kobiety spełniające się w różnych obszarach, zawodowych, rodzinnych, przyjacielskich, społecznych, sportowych, w rozwoju osobistym i wiele jeszcze można wymieniać. Każdego dnia więc, przyczyniają się one do tego, żeby wszystkim żyło się lepiej. Żyjemy również w czasach, w których wolność i niezależność kobiet jest czymś oczywistym i branym za pewnik. Nie zawsze jednak tak było. Na przestrzeni wielu lat odważne, silne kobiety w domu i na ulicach sprzeciwiały się przedmiotowemu traktowaniu, wszelkiego rodzaju nierównościom oraz normom i zakazom, które przez długi czas były na nie nakładane.
Niestety w wielu miejscach na świecie można się nadal spotkać z takim traktowaniem przez wpływ różnych czynników. W kontekście krajów na północy Europy o równości zazwyczaj myśli się w pozytywnych barwach. Wielu osób uważa, że prawa kobiet i mężczyzn tam są identyczne i wszystkie takie kwestie są już wypracowane przez społeczeństwo. W dużej mierze jest to prawdą, w Szwecji, Norwegii, Dani czy na Islandii często można spotkać kobiety na wysokich, kierowniczych stanowiskach czy w polityce. Sytuacja tam ma się o wiele lepiej niż chociażby w Polsce, nie jest jednak całkowicie idealnie, ponieważ istnieją pewne różnice, przykładowe (czasem) inne wynagrodzenie za pracę na tych samych stanowiskach.
Bez wątpienia Polska powinna brać przykład od swoich północnych sąsiadów w kwestiach równości, jednak chyba jeszcze nie ma kraju na świecie, gdzie równość między kobietami i mężczyznami byłaby w 100% praktykowana. Nawet jeśli jest stanowiona przez prawo, nie należy zapominać również o tym, że równość to też myślenie i wypowiadanie swoich myśli przez ludzi, które czasem jeszcze pozostawiają wiele do życzenia.
Jednak, w obliczu wyjątkowego dnia, który się zbliża, 8 marca, warto skupić się na pozytywach i uhonorować wszystkie kobiety na całym świecie oraz ich pracę - od dyrektorek, lekarek, naukowczyń, kucharek, aż do matek, przyjaciółek, córek- wyjątkowej roli kobiet (jak również i mężczyzn) nie zastąpi nic. Jak jednak obchodzi się to święto we wspomnianych już wcześniej, północnych krajach? Czy Norwegowie, Duńczycy, Szwedzi i Islandczycy mają jakieś swoje, własne tradycje związane z międzynarodowym dniem kobiet?
KIEDY ZACZĘTO OBCHODZIĆ DZIEŃ KOBIET?
Dzień kobiet obchodzony jest co roku, 8 marca, od 1910 r. Wyszczególnienie tego dnia ma na celu uhonorowanie oraz upamiętnienie wszystkich kobiet, ich wkładu w życie społeczne, gospodarcze, polityczne, rodzinne, bez względu na różniące je rzeczy, takie jak wiek, narodowość czy wyznawana religia.
Początkowo dzień kobiet obchodzony był by zwrócić uwagę społeczeństwa na sytuację kobiet domagających się równych praw i odpowiedniej zapłaty za swoją pracę. Pomysł ten można przypisać członkiniom ruchów robotniczych w Europie i Ameryce Północnej. 28 lutego 1909 roku, w Stanach Zjednoczonych Ameryki, odbyły się obchody pierwszego w historii dnia kobiet, których organizatorem była Socjalistyczna Partia Ameryki.
Dwa lata później, w 1910 roku, w duńskiej Kopenhadze odbyła się Międzynarodowa Socjalistyczna Konferencja Kobiet. Tam, niemieckie aktywistki zainspirowane tym co działo się w USA zaproponowały aby wprowadzić oficjalne święto kobiet. W spotkaniu uczestniczyły przedstawicielki ruchów feministycznych z aż 17 krajów. Tym sposobem w drodze głosowania zgodzono się na ten pomysł, jednak bez wskazywania konkretnego dnia. Celem tego wszystkiego było szerzenie idei równouprawnienia oraz uzyskania powszechnych praw wyborczych przez kobiety. 19 marca 1911 roku odbyły się pierwsze oficjalne obchody dnia kobiet w Austrii, Dani, Niemczech i Szwajcarii (w Polsce święto to zaczęto celebrować dopiero po II wojnie światowej).
Po upływie kolejnych dwóch lat, czyli w roku 1913, wybrano oficjalną datę, na którą przypada dzień kobiet - był to dzień 8 marca, który został aż do dzisiaj. W kolejnych latach Dzień Kobiet stał się platformą do manifestacji różnych postulatów dotyczących równouprawnienia, praw kobiet, walki z dyskryminacją i przemocą.
26 marca 1945 roku, w San Francisco, podpisano Kartę Narodów Zjednoczony, będącą pierwszym dokumentem potwierdzającą równość między kobietami a mężczyznami.
W JAKI SPOSÓB ŚWIĘTUJE SIĘ DZIEŃ KOBIET W SZWECJI?
Przypadający 8 marca internationella kvinnodagen Szwedzi świętują w sposób podobny do Polaków. Powszechnym jest obdarowywanie kobiet różnymi prezentami. Te, które dostają podarunki, są osobami bliskimi dla mężczyzn, którzy wręczają prezenty. Żony, dziewczyny, partnerki, mamy, córki, babcie, koleżanki, przyjaciółki, kuzynki, synowe, siostry, nauczycielki, współpracowniczki- każdy sam decyduje o kim myśli tego wyjątkowego dnia i komu chce pokazać, że o niej pamięta.
Jeśli chodzi o prezenty dominują przeróżne rodzaje kwiatów (dla większości osób symbolizują one piękno i delikatność kobiet), słodkości, kartki z życzeniami oraz listy. Wśród prezentów można znaleźć wiele ręcznie robionych upominków, ale również te, kosztujące nieco więcej pieniędzy, jak na przykład biżuteria czy perfumy. Szwedzi chętnie zabierają również bliskie kobiety na wykwintny posiłek do restauracji, a niektórzy natomiast samodzielnie przygotowują jedzenie w domu, łącznie z wypiekami i deserami.
Czymś charakterystycznym dla Szwecji w wysokim stopniu stawiającej na równość są organizowane w niektórych miastach marsze i demonstracje, w których ludzie manifestują swoje poparcie dla równości płci, walki z dyskryminacją i przemocą wobec kobiet. Wiele organizacji, klubów oraz stowarzyszeń organizuje spotkania i dyskusje na temat kwestii związanych z równością płci, prawami kobiet oraz wyzwaniami, z którymi kobiety się zmagają. W ramach wsparcia kobiet, wysłuchania problemów, z którymi zmagają się na co dzień oraz pokazania im uznania, dużo osób aktywnie bierze udział właśnie w takich wydarzeniach.
Sektor kultury również nie przechodzi obojętnie obok 8 marca często w teatrach, muzeach czy galeriach sztuki pokazując spektakle czy wystawy związane właśnie z tą tematyką. Szkoły, uniwersytety i inne instytucje edukacyjne mogą organizować wykłady, warsztaty i panele dyskusyjne na temat równości płci, historii kobiet, ich osiągnięć i wyzwań.
Coraz częściej można spotkać się też z tym, że dziewczyny świętują ten dzień w swoim gronie spotykając się razem na wspólne jedzenie i picie wina, oglądając film czy wychodząc gdzieś.
Szwedzkie zwroty związane z międzynarodowym dniem kobiet:
- kvinnors rättigheter – prawa kobiet
- en kvinna - kobieta
- en jämställdhet mellan män och kvinnor – równouprawnienie kobiet i mężczyzn
- en kvinnlig rösträtt – prawo głosu dla kobiet
- gå på restaurang/kafé – iść do restauracji/kawiarni
- ge/få en present – dać/dostać prezent
- ge en bukett blommor – dać bukiet kwiatów
Ze Szwecji pochodzi wiele mądrych, silnych, pięknych a czasem nawet kontrowersyjnych kobiet, które w jakiś sposób wpłynęły na różne dziedziny, takie jak kinematografia, nauka, literatura, polityka, sport czy ekologia. Są to między innymi:
- księżniczka Victoria
- Selma Lagerlöf
- Greta Thunberg
- Astrid Lindgren
- Greta Garbo
- Sarah Sjöström
- Sofie Allert
Jeśli masz ochotę, ciekawym i innym sposobem na świętowanie dnia kobiet na pewno będzie dowiedzenie się czegoś o tych niezwykłych osobach.
JAK OBCHODZI SIĘ DZIEŃ KOBIET W NORWEGII?
Dzień kobiet w Norwegii nieco różni się od powszechnych na świecie tradycji dawania kwiatów i czekoladek. Owszem, są one również obecne, jednak nie u każdego i nie przywiązuje się do nich tak dużej wagi i znaczenia. 8 marca tam, to przede wszystkim czas wspomnienia oraz wdzięczności wobec kobie poprzednich pokoleń za ich odwagę, walkę, determinację i nie poddanie się w imię równości i praw kobiet. Mieszkańcy Norwegii nie zapominają również o krajach, gdzie różnice są jeszcze bardziej widoczne, a kobiety traktowane są jako obywatele drugiej kategorii.
Coraz więcej osób w Norwegii wykorzystuje Dzień Kobiet jako platformę do aktywnego działania na rzecz równości płci i walki z dyskryminacją. Mogą to być akcje uliczne, happeningi, kampanie społeczne czy petycje skierowane do władz. Co roku więc organizowana jest parada pod różnymi hasłami, poruszającymi najważniejsze i najbardziej podstawowe prawa kobiet oraz generalnie ludzi. Można wtedy spotkać tłumy z transparentami broniącymi praw i żądającymi pełnego równouprawnienia. Podczas tych zgromadzeń wypowiadają się kobiety w różnym wieku, od najstarsze i bardziej doświadczone, po uczennice liceów mówiące o tym, co jest dla nich ważne, jako młodych kobiet. Nieco bardziej polityczny charakter obchodów tego święta obecny jest w Norwegii od wielu lat (świętowanie w ten sposób zaczęto już w roku 1915).
Norweski słowniczek związany z dniem kobiet:
-en kvinne – kobieta
-kvinnedagen – Dzień Kobiet
-kvinnenes likestilling – równouprawnienie kobiet
-kvinnerettigheter – prawa kobiet
-en kvinnebevegelse – ruch kobiet
Znane i cenione, za swój ogromny wpływ na różne dziedziny życia społecznego, gospodarczego, kulturalnego, Norweżki, które mogą Cię zaciekawić:
- Tora Berger
- Gro Harlem Brundtland
- Liv Ullmann
- Sigrid Undset
- Katti Anker Møller
- Aurora Aksnes
- Camilla Collett
JAK OBCHODZI SIĘ DZIEŃ KOBIET W DANII?
Po duńsku światowy dzień kobiet nazywa się Kvindernes internationale kampdag, co w dosłownym tłumaczeniu oznacza międzynarodowy dzień walki kobiet. Sama nazwa już insynuuje na czym tego dnia skupiają się ludzie w Danii. Tak jak we wcześniej wspomnianej Norwegii, Duńczycy 8 marca nie koncentrują się tylko na uhonorowaniu Kobiet obecnych w ich życiach, ale także upamiętnieniu zaangażowanych w walkę na przestrzeni wielu lat, o powszechne i równe prawa między kobietami i mężczyznami. Dlatego też do rzadkości należy wręczanie w tym dniu kobietom kwiatów lub czekoladek.
Ważnym aspektem obchodów dnia kobiet w Danii jest fakt, iż to właśnie w Kopenhadze, w 1910 roku miała miejsce konferencja, na której ustalono, że co roku obchodzone będzie takie święto. Po II wojnie światowej w Danii zaprzestano obchodzić dzień kobiet aż do lat 70. Po tym czasie święto to nabrało nieco innego charakteru- zrezygnowano z nacisku na to, co było kluczowe na samym początku. Aktualnie wszyscy, którzy obchodzą ten dzień skupiają się nie tylko na równości płci, ale równoście w szerokim tego słowa znaczeniu, czyli także religijnej, etnicznej czy seksualnej.
Słowniczek duńskich zwrotów związanych z dniem kobiet:
-Kvinderettigheder- Prawa kobiet
-Ligestilling - Równość
-Kvindefrigørelse - Wyzwolenie kobiet
-Kvindernes Internationale Kampdag - Międzynarodowy Dzień Kobiet
-Kvindeaktivisme - Aktywizm kobiecy
-Kvindelig værdighed - Godność kobiet
-Kvindelig stemmeret -Prawo wyborcze dla kobiet
-Kvindelig uafhængighed - Niezależność kobiet
Znane na całym świecie i cenione kobiety pochodzące z Danii:
- Connie Nielsen
- Karen Blixen
- Helle Thorning-Schmidt
- królowa Margrethe II
- Gerda Wegener
- Nina Agdal
JAK OBCHODZI SIE DZIEŃ KOBIET W ISLANDII?
W przeciwieństwie do innych północnych krajów, dzień kobiet na Islandii nie jest obchodzony 8 marca. Zamiast tego świętuje się konudagur, odpowiednik dla kobiet. Dzień ten nie ma jednak ustalonej konkretnej daty, jest tak zwanym świętem ruchomym, ponieważ przypada w pierwszym dniu staroislandzkiego miesiąca Góa. W tym roku, święto kobiet na Islandii wypadało więc 25 lutego.
Tego dnia mężczyźni starają się w szczególny sposób docenić kobiety obecny w ich życiu przez miłe słowa i upominki typowe dla tej okazji, takie jak kwiaty, słodkości czy biżuteria. Często stawiają też jednak na wspólne aktywności i spędzanie czasu na przykład na wycieczkach. Wiele osób gromadzi się też przy wspólnym stole, przy pysznym posiłku przygotowanym przez mężczyzn. Konudagur większość społeczeństwa świętuje w sposób podobny do obchodów walentynek czy dnia matki.
Ta ceniona islandzka tradycja, przesiąknięta historią i folklorem, jest wspaniałym świętem kobiet i obietnicą nadchodzącej wiosny. Pomimo że święto to tradycyjnie skupia się na kobietach, w dzisiejszych czasach coraz częściej podkreśla się również wzajemne wsparcie i szacunek między płciami.
Islandia, tak jak pozostałe kraje skandynawskie od lat plasuje się na czołówce państw, gdzie równość między kobietamim a mężczyznami jest na bardzo wysokim poziomie, dlatego też można pokusić się o stwierdzenie, iż dzień koobiet jest tam obchodzony codziennie.
Islandzki słowniczek związany z dniem kobiet:
- Konudagur - Dzień Kobiet
- Kona - kobieta
- Jafnrétti - równość
- Kvenréttindi - prawa kobiet
- Kvenfrelsi - wolność kobiet
- Leiðtogakynningar - przywództwo kobiet
- Réttsamur kynjajöfnun - sprawiedliwa równość płci
Inspirujące kobiety pochodzące z Islandii:
- Jóhanna Sigurðardóttir
-
Bríet Bjarnhéðinsdóttir
-
Ingibjörg H. Bjarnason
-
Katrín Jacobsdóttir
-
Björk Guðmundsdóttir
Kraje skandynawskie na całym świecie znane są z tolerancji i równości. Sytuacja każdego roku polepsza się, jednak nie ma co idealizować tych miejsc. Są obszary, nad którymi wymagana jest nadal praca, żeby równość faktycznie mogła zaistnieć. Jednak w porównaniu do innych krajów Europy, czy Azji, możemy się wiele nauczyć od Norwegów, Szwedów, Duńczyków czy Islandczyków. Warto pamiętać, że dzień kobiet to nie jest tylko 8 marca. Dobrze jest doceniać kobiety w swoim otoczeniu i zauważać ich zaangażowanie i często również niewidoczną pracę , która ma ogromny wpływ nie tylko na pojedyncze jednostki, ale na całe społeczeństwo.
Dowiedz się więcej:
➔ Książka opisująca szwedzkie zwyczaje i tradycje: "Svenska traditioner - Jan-Öjvind Swahn"
