Norweska literatura już od XIX w. zajmuje bardzo ważne miejsce w świecie kultury międzynarodowej. W dzisiejszym artykule opiszemy pięciu z najbardziej znanych i cenionych norweskich autorów i autorek.
HENRIK IBSEN
Henrik Ibsen urodził się 20 marca 1828 roku w Skien.W roku 1850 Ibsen zamieszkał w Christianii (obecnie Oslo).
Henrik wraz z rodziną postanowił opuścić kraj i wyjechał na południe, mieszkał we Włoszech i w Niemczech.
W tym okresie nastąpił przełom literacki Norwega. To wtedy napisał swoje najbardziej rozpoznawalne sztuki, m.in “Brand”, “Peer Gynt”, “Dom lalki” i “Dzika kaczka”. Wiele z nich wywoływało spore kontrowersje w norweskim społeczeństwie.
Henrik Ibsen jest uznawany za jednego z najważniejszych dramaturgów w historii Europy, a jego sztuki po dziś dzień są niesamowicie popularne, ustępując w tym zakresie tylko Szekspirowi.
SIGRID UNDSET
Sigrid Undset urodziła się 20 maja 1882 roku w Kalundborgu. Zaczęła pisać mając 16 lat, lecz dopiero dziewięć lat później została wydana jej pierwsza powieść “Pani Marta Oulie”. Rok później, w 1908 ukazał się jej zbiór nowel “Szczęśliwy wiek”.
W 1910 roku wyjechała do Rzymu i jej twórczość w następnych latach była określana jako literatura kobieca, gdyż autorka skupiała się na tematyce równości płci i kobiecej miłości.
Jej najbardziej znane dzieła to dwutomowa powieść “Olaf, syn Auduna” oraz trylogia “Krystyna, córka Lavransa”. Otrzymała za tę drugą Literacką Nagrodę Nobla w 1928 roku.
W roku 1940 z powodu otwartego sprzeciwu wobec nazizmowi i niemieckiej okupacji Sigrid musiała uciec z Norwegii do Szwecji. Następnie wyjechała z młodszym synem do Stanów Zjednoczonych, gdzie osiadła na 5 lat jako polityczny zbieg. Po wyzwoleniu Norwegii w 1945 wróciła do rodzinnego kraju, lecz nie napisała już żadnego słowa aż do śmierci w 1949 roku.
KARIN FOSSUM
Karin Fossum urodziła się 6 listopada 1954 roku w Sandefjord. Rozpoczęła karierę literacką w wieku 20 lat zbiorem poezji “Kanskje i morgen”, za który dostała nagrodę “Tarjei Vesaas' debutantpris”.
Najbardziej znana jest jako autorka kryminałów, często nawet nazywana jest “norweską królową kryminału”. Rozgłos przyniósł jej cykl powieści o inspektorze Konradzie Sejerze, który składa się z 15 tomów. Pierwszy z nich, “Oko Ewy” ukazał się w 1995 roku, a w polskim tłumaczeniu w roku 2002. Cała seria o Konradzie Sejerze została przetłumaczona na ponad 20 języków, w tym polski.
Po napisaniu 15-go tomu cyklu, “Łabędzi śpiew”, Fossum rozpoczęła nową serię kryminałów, której głównym bohaterem jest detektyw Eddie Feber. Do tej pory ukazały się 4 części tego cyklu; ostatnia z nich, “I begynnelsen var mørket”, została wydana we wrześniu 2024 roku.
Za swoje dzieła autorka otrzymała wiele prestiżowych nagród, m.in. Szklany Klucz w 1997, The Gumshoe Award w 2007, Nagrodę Rivertona w 2014 i Bøkekrimprisen w 2021.
JON FOSSE
Jon Fosse urodził się 29 września 1959 roku w Haugesund. W wieku 7 lat miał poważny wypadek, w wyniku którego był bardzo bliski śmierci. Sam autor nazwał to doświadczenie fundamentalnym dla jego rozwoju i późniejszej kariery pisarskiej.
Jego debiutancka powieść, “Czerwone, czarne” ukazała się w roku 1983.
Napisał ponad 30 sztuk teatralnych. Jest najczęściej wystawianym norweskim dramaturgiem zaraz po Henriku Ibsenie.
Oprócz tego Jon Fosse jest najpopularniejszym autorem piszącym w języku nynorsk, i do tej pory jedynym używającym tego języka, który otrzymał Literacką Nagrodę Nobla (w 2023 roku). Jego minimalizm i introspektywny styl jest nazywany współczesną kontynuacją tradycji ustanowionej przez Henrika Ibsena.
JO NESBØ
Jo Nesbø urodził się 29 marca 1960 roku w Oslo. Ukończył studia w Norweskiej Szkole Ekonomicznej i zanim rozpoczął pisać pracował jako dziennikarz i makler giełdowy. Od 1992 roku jest też wokalistą i głównym twórcą utworów zespołu rockowego “Di Derre”.
Sławę przyniosła Norwegowi seria kryminałów z detektywem Harrym Hole w roli głównej. Rozpoczęty w 1997 roku powieścią “Człowiek-nietoperz” cykl obecnie liczy 13 pozycji, z najnowszą o tytule “Krwawy księżyc” wydaną w roku 2022. Za swoje powieści otrzymał wiele najważniejszych nagród przyznawanym autorom kryminałów, w tym m.in Nagrodę Rivertona w latach 1997 i 2019, Szklany Klucz w 1998 i Nagrodę Norweskich Księgarzy w latach 2000 i 2007.
Oprócz kryminałów Jo Nesbø napisał również m. in. 5 książek dla dzieci o Doktorze Proktorze.
Powieści Nesbø zostały zekranizowane w postaci filmów oraz seriali, a on sam jest producentem wykonawczym serialu “Jo Nesbø's Detective Hole”, który ukaże się na platformie Netflix w roku 2026.
Mimo małej liczby ludności kraju z Norwegii pochodzi wielu wspaniałych autorów i autorek, których dzieła są znane na całym świecie. Skorzystaj z naszej oferty tytułów po norwesku!
DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ:
➔Podręczniki do nauki norweskiego